Xét nghiệm HbA1c có giá trị cao trong việc tầm soát và phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra ở người bị bệnh đái tháo đường như tê chân, các bệnh về mắt hoặc suy thận.
Xét nghiệm HbA1c là xét nghiệm máu dùng để kiểm tra lượng glucose gắn với hemoglobin trong các tế bào hồng cầu. Người mắc đái tháo đường hoặc các bệnh làm tăng lượng đường trong máu sẽ có lượng glucose gắn với hemoglobin nhiều hơn.
Bản chất của xét nghiệm HbA1c chính là xác định nồng độ phần trăm hemoglobin bị glycosyl trong tổng số hemoglobin để đánh giá nồng độ glucose trong máu trong khoảng thời gian 2-4 tháng trước đó
Xét nghiệm HbA1c nên được thực hiện khi nào?
Chỉ định thực hiện xét nghiệm HbA1c sẽ tùy thuộc vào loại đái tháo đường, khả năng kiểm soát đường huyết của bệnh nhân nhưng được khuyến cáo tiến hành 2-4 lần mỗi năm. Khi lần đầu chẩn đoán đái tháo đường thì những lần xét nghiệm tiếp theo có thể thường xuyên hơn nếu bác sĩ thấy khả năng kiểm soát đường huyết của bệnh nhân không tốt. Xét nghiệm HbA1c có thể được dùng với mục đích chẩn đoán và sàng lọc trong khám sức khỏe định kỳ hoặc nghi ngờ mắc đái tháo đường vì bệnh nhân có các dấu hiệu của tăng nồng độ glucose máu như:
- Khát nước, tiểu nhiều
- Mệt mỏi, mờ mắt
- Nhiễm trùng lâu lành
Kết quả của xét nghiệm HbA1c
Kết quả của xét nghiệm HbA1c sẽ được phân thành các mức độ như sau:
- Bình thường: dưới 5,7%
- Tiền đái tháo đường (nguy cơ đái tháo đường): 5,7- 6,4%
- Đái tháo đường: trên 6,5%
Đây là kết quả được đọc với người xét nghiệm HbA1c phục vụ cho chẩn đoán, đối với hầu hết người trưởng thành không mang thai, hoặc mắc tiểu đường type 2 thì mục tiêu hướng tới mức HbA1c là dưới 7%
Một số bệnh lý có thể làm tăng nồng độ HbA1c nhưng kết quả lại vấn nằm trong phạm vi bình thường như: hội chứng Cushing, u tủy thượng thận, hội chứng buồng trứng đa nang
Các trường hợp chỉ số HbA1c bất thường cần lưu ý
HbA1c có thể tăng cao trong các trường hợp sau
- Tăng nồng độ glucose máu
- Bệnh nhân đái tháo đường mới được chẩn đoán hoặc kiểm soát bệnh kém
- Suy thận mạn, thiếu máu, thiếu sắt hoặc nghiện rượu
- Ngộ độc chì
HbA1c có thể giảm trong các trường hợp sau
- Thiếu máu mãn tính
- Thời gian sống của hồng cầu ngắn trong các bệnh lý như: thiếu máu tan máu, hồng cầu hình liềm, thalassemia
- Sau truyền máu, sau cắt lách hoặc sau khi dùng lượng lớn vitamin C và E
- Phụ nữ mang thai
Bệnh nhân có thể an tâm vì đây là xét nghiệm không cần chuẩn bị gì đặc biệt, không phải ngừng ăn trước xét nghiệm và có thể thực hiện bất cứ lúc nào trong ngày thậm chí sau bữa ăn. Một số trường hợp có thể ngưng thuốc điều trị đái tháo đường trước khi làm xét nghiệm, thời gian làm xét nghiệm mất khoảng 1 giờ.
